Ik hoor het heel vaak. Meneer de gedragstherapeut… hij weet het verdomd goed dat hij het niet mag. Als we thuiskomen kijkt hij zo schuldig. We straffen hem dan, maar het haalt niets uit. Hij blijft het doen!
En dat is nu net de clou. Hij blijft het doen. Als er niets veranderd in zijn gedrag dan moeten we toch aannemen dat hetgeen wordt gedaan niet werkt? Of is hij gewoon erg koppig?
Om straf te doen werken is timing enorm belangrijk. Het moet binnen de 1-2 seconden na het ongepaste gedrag. Als je hem dan 2 uur na het ongepaste gedrag gaat straffen als je thuiskomt dan werkt die straf niet. De hond legt de associatie niet tussen wat hij heeft gedaan en de straf. Meer zelfs. De hond zal de straf koppelen aan je thuiskomst of aan een specifieke situatie tijdens je thuiskomst. Dit komt de band tussen hond en eigenaar niet echt ten goede.
Er zijn doeltreffende manieren om hier correct mee om te gaan.
“Schuldgevoel” is een gevaarlijk woord. De mens beschouwt zich als superieur aan dieren, we gebruiken termen als ‘huisdier’ en ‘baas’. Wat mag de hond dan nog uit zijn eigen doen: Alles wat niet verboden wordt?
Dus in welke mate kan de hond gedrag vertonen dat dan nadien zou moeten gestraft worden?
Ik gaf mijn eerste (supersterke) Tervuerense Herder Elgos ooit eens een tik iets te laat (waardoor hij de band niet kon leggen) en heb het maanden moeten goedmaken met hem. Dat zijn al zo’n gevoelige honden en ook luid roepen is meestal taboe, maar een direct geluidssignaal of stemverheffing kan wel noodzakelijk zijn op straat om gewoon verbaal bij te sturen waar je het fysisch niet kan.
Idem met een leiband: trekken geeft soms het omgekeerde effect (Elgos beschouwde alles als training/leren/spelen/ontdekken met mij en ik leerde dat eigenlijk ook van hem, dus dank hiervoor).
Ik durf het verder trekken: SCHULDGEVOEL BIJ MENSEN!
Wij moeten rationeel snel durven denken ” 1 X schuldgevoel, dit was niet goed, in het vervolg doe ik het anders, bijv. ‘geen tik meer’ in zo’n geval”. Daardoor maak je je zelf minder zorgen en je handelingen verbeteren en je verliest geen tijd in negativiteit.
Ik moet toch wel de laatste Psychologies nog eens lezen om een heel klein artikeltje te zien staan dat verwijst naar de Guardian dat al die positieve kritiek op kinderen op termijn DESTRUCTIEF is voor hun geest: Veel beter is het gewoon te benoemen als “dat is een mooie tekening van jou”, “leuk dat je je huiswerk hier hebt gedaan”. Of zelfs met concurrentie: “de vorige keer was je bij de laatsten, maar deze keer zat je mooi bij de helft hé, wow, wat een vooruitgang”. Dus minder getuttel, maar soms directer (kan dan weer niet altijd toegepast worden bij de nieuwe mooie video over ‘Hoe begroet je een vreemde hond’ die ik dan weer lees als ‘Hoe begroet je een vreemde mens?’).
Dus let op met schuldgevoel te veel te benoemen en te veel als schuldgevoel te beschouwen: Corrigeer wat gedrag en doe gewoon verder alsof er niets aan de hand is. Schuldgevoelens ‘aanpraten’ of benadrukken is soms al een stap te ver. (ps: mijn honden kregen NOOIT snoepjes, alleen knuffels, ik heb dat trouwens nooit beseft tot ik zag hoe anderen dikwijls hun dieren ‘trainden’; mijn honden moeten trouwens niet altijd luisteren naar mij, af en toe laat ik ze gewoon vrij en wacht ik tot ze terug komen van een hele grote weide/bos of als we lopen gebeurt het al eens dat ik een afslag neem op aangeven van Eclipse zelf of kijk wat het ‘snuffelrijkst’ is i.p.v. de kortste weg). Als er iets mis loopt, voel ik me 1 X schuldig, en dan doe ik verder met de wijsheid die ik verwerf uit fouten (want wees eerlijk: wat leer je uit iets dat je… niet fout doet?).
Beste Jean Marc,
Bedankt voor je reactie.
Het doel van deze tekst en bijhorend filmpje is om aan te tonen dat er geen schuldgevoel bestaat bij honden en dat je voor de oorzaak van het “schuldig kijken” veel eenvoudigere mechanismes moet bekijken. Dit toon ik aan met als doel om mensen te doen beseffen dat in dit geval straffen zinloos is.
Ik denk dat je de boodschap dus een beetje hebt gemist gezien dat je schrijft dat ik schuldgevoel aan het benoemen ben en dingen als schuldgevoel beschouw. Het is juist het tegenovergestelde daarvan.
Als je ook andere dingen leest van mij zal je merken dat ik tegen het fysieke straffen ben, oftewel “positieve straf” zoals dat in vakjargon heet.
Snokken aan de lijn is niet iets, en zal nooit iets zijn dat ik aanmoedig.
Ik vind het een heel leuk testje dat je hebt geschreven. Ook bij honden benoemen we wat ze juist doen en proberen we factoren zo te beïnvloeden dat de hond de grootste kans heeft tot slagen. Fijn om te lezen dat dit in analogie is met de huidige gedachten rond kinderopvoeding.
Maar wat bedoel je nu precies met je tekst?