Ik ben lid van een facebookgroep waar mensen terecht kunnen met hun vragen over hondengedrag en -training. Iedereen kan vragen stellen en iedereen kan advies geven. Een beetje zoals in het echte leven đ
Onlangs werd er een bericht geplaatst door iemand die de dag erna haar pup mocht gaan halen.
Ze was ongetwijfeld wat nerveus en was nog de laatste voorbereidingen aan het treffen. Ik herinner me nog hoe ik was toen mijn zoon in aantocht was. Ik kocht meer boeken dan ik gelezen kon krijgen en consumeerde gretig alle ervaringen die te vinden waren op Vaderklap.
Deze persoon vroeg of iemand nog tips had in verband met de opvoeding en wie er werd aangeraden om te volgen op social media/youtube/etc.
Toen ik de vraag zag voorbijkomen begon mijn hoofd al te duizelen van de mogelijke antwoorden die ik kon tegenkomen:
- Duw zijn neus in zijn urine als die in huis heeft geplast
- Als hij iets misdoet pak je hem maar eens goed bij zijn nekvel
- Tijdens de eerste nachten laat je die maar janken, dat stopt vanzelf wel, zeker geen aandacht geven!
- Gewoon een tik op zijn neus elke keer hij iets doet dat niet mag
- Springt hij op? Zet maar een knietje
- ….
Allemaal trouwens dingen die ik echt ben tegengekomen als advies. « oh boy, hier gaan we! » dacht ik. Ik klik op de reacties en zie:
- Je mag nooit straffen
- Enkel positief opvoeden
- Negeer al het slechte gedrag
- …
Wanneer zijn we van het ene extreme in het andere gevallen? Dit advies is al even ondeskundig als wat ik verwacht had te lezen.
Begrijp me niet verkeerd, ik ben een beloningsgerichte humane hondengedragstherapeut en -trainer (wil je weten wat dat betekent? Dan adviseer ik dit artikel.) Het is geweldig dat pups niet meer tot gehoorzaamheid worden gedwongen. Maar deze âtipsâ kunnen ook tot veel problemen leiden. Niet goed dus!
Ik leg even uit wat ik precies bedoel.
Je mag nooit straffen
Om te snappen waarom dit geen correct advies is, moeten we eerst en vooral de leerprincipes snappen.
In dit geval meer bepaald operante conditionering.
In operante conditionering zijn er 4 kwadranten.
R+ of positieve bekrachtiging is iets toevoegen om het gedrag te doen toenemen. Vb.: Een snoepje geven
P- of negatieve straf is iets (prettig) wegnemen om het gedrag te verminderen. Vb.: De kans op het krijgen van een snoepje wegnemen, speeltje afpakken, vrijheid beperken
Vb.:snoepje in het zicht naar snoepje achter de rug)
P+ of positieve straf is iets toevoegen om het gedrag te verminderen. Vb.: een snok aan de riem, kniestoot, slag, schok,…
R- of negatieve bekrachtiging is iets (onaangenaam) wegnemen om het gedrag te doen toenemen. Vb.: spanning op de riem gaat weg als de hond niet trekt, neerwaartse druk op achterste gaat weg als hond gaat zitten
Hopelijk kan je hier ook uit opmaken dat je ânooit straffenâ niet kan toepassen. Als je je hond een beloning voorhoudt (speeltje, snoepje,…) en dit terug wordt weggenomen omdat hij niet het correcte deed, dan is dat ook een straf (P-). Ga je je hond dan ook een snoepje geven als hij het fout doet? Ah ja, want je mag ânooit straffenâ? Hoe gaat die dan iets leren?
Mensen herhalen ideeĂ«n die ze ergens zijn tegengekomen zonder onderliggende kennis of begrip van de principes erachter. Dat zorgt ervoor dat zeer correct advies ineens wordt vervormd en versimpeld tot zeer verkeerd advies. Het lijkt misschien onschuldig op het eerste zicht, maar dit brengt mensen in de war en zorgt ervoor dat ze op termijn niet meer weten wat doen. De twee belangrijkste dingen voor een hond om zich comfortabel te voelen in de omgeving zijn structuur en voorspelbaarheid. Het advies ânooit straffenâ is zo kort door de bocht, dat mensen dit onmogelijk kunnen toepassen op alledaagse situaties en heel hard beginnen te twijfelen. Dat zorgt voor problemen.
Daarnaast moeten we ook leren nuanceren. Ik verkies ook een opvoeding waar beloningsgericht wordt gewerkt, absoluut!
Maar we moeten de mensen die een tikje op de neus geven of streng âfoeiâ zeggen, niet vergelijken met de mensen die honden ophangen aan de leiband, op hun rug gooien en ‘onder houden’ of een schok- of pinband gebruiken. Dat zijn zeer verschillende gradaties van hetzelfde type leerproces.
Enkel positief opvoeden
Â
Nu we de 4 kwadranten van operante conditionering hebben opgefrist, ga je ook beter begrijpen waarom âenkel positief opvoedenâ niets betekent en bovendien zelfs zeer verkeerd kan geĂŻnterpreteerd worden.
âEnkel positief opvoedenâ is opnieuw een vervormde en versimpelde versie van wat oorspronkelijk bedoeld werd. We willen beloningsgericht te werk gaan. Toon je hond wat hij wel mag, eerder dan wat hij niet mag. Leg de nadruk op positieve bekrachtiging en negatieve straf eerder dan de andere twee kwadranten. Voldoe aan de basisbehoeften etc.
Maar zoals jullie nu weten, is het slaan van een hond even zeer âpositiefâ nl. positieve straf. Ik weet dat ik hier aan het muggenziften ben over terminologie maar ik vind dit heel belangrijk. Als iedereen zijn eigen taal gaat uitvinden om het over gedrag te hebben, dan gaan we het nooit over hetzelfde hebben. De leerprincipes zijn duidelijk gedefinieerd en dus kunnen we die gebruiken om precies te communiceren wat we bedoelen.
Als een persoon haar eerste hond verwacht en zij krijgt te horen dat je âenkel positief mag opvoedenâ. Dan gaat ze googlen en wat komt ze dan tegen? Ik moet mijn hond snoepjes geven en mijn hond slaan? Dat soort training bestaat en wordt âbalanced trainingâ genoemd maar daar is niets gebalanceerd aan, integendeel! En die trainers kunnen evenzeer verkondigen dat ze âpositiefâ werken. Maar dat is een blog voor een andere keer âșïž
Â
Negeer al het slechte gedrag
Dit is waarschijnlijk het slechtste advies wat je iemand kan geven. Er zijn heel wat gedragingen die zelfbelonend werken oftewel intern gemotiveerd zijn.
Denk maar aan, compulsieve gedragingen, behoeftes/noden (graven, eten, …), blaffen op de postbode (die dan vervolgens weggaat), coping mechanismen, emoties zoals angst of agressie, …
Als een gedrag zelfbelonend is, dan mag je dat zoveel en zolang negeren als je wilt. Dan gaat dat gedrag blijven bestaan. In de meeste gevallen gaat dat zelfs nog toenemen in frequentie en uiteindelijk een deel worden van de manier waarop jouw hond omgaat met bepaalde situaties.
Kauwen is bijvoorbeeld zo een activiteit die bekend staat om zijn rustgevende aard. Daarnaast is het leuk als pup om de verschillende texturen in je omgeving te verkennen. Als je het kauwen op een stoel gewoon negeert, heeft je pup geen enkele reden om daarmee op te houden. Hij wordt namelijk beloond door de kauwbeweging zelf en al wat dat teweeg brengt in zijn eigen lichaam.
Als het hier gaat om een interne motivatie zoals bij angst, agressie,… dan ga je ook weinig bereiken met het gedrag te negeren. Denk je dat als jouw partner doodsbang is voor spinnen, en jij negeert zijn hysterisch gedrag, dat hij dan ineens magisch gezien spinnen ok vindt vanaf nu?
Tenslotte communiceer je ook niet met je hond als je zijn gedrag negeert. Veel beter dan negeren, is je hond leren wat die WEL kan doen in de plaats. Liefst iets dat onverenigbaar is met het ongewenste gedrag.
Â
Conclusie
Je kan de opvoeding van een hond niet opsommen in 3 halfzinnen. Ik ben, echt waar, heel blij dat we als maatschappij anders beginnen te kijken naar het opvoeden van een hond. Met alpharollen, schokbanden, onderdrukken en controleren van gedrag, (positief) straffen en werken met andere aversieve middelen, zat hondentraining in de middeleeuwen.
Maar we moeten ook niet hellen naar het andere extreme. Als je hond de autoweg gaat oplopen, ga je hem dan niet tegenhouden? Jawel? Maar… dat is een straf en je mag nooit straffen! Zie je hoe absurd dat dat klinkt?
Als je door de bomen het bos niet meer ziet, heb ik Ă©Ă©n advies voor je. Contacteer een hondengedragsprofessional. Onlangs heb ik een leuke quote zien voorbijkomen..
Dat is ook zeer toepasbaar op dit onderwerp. Het advies van een amateur kan veel schade toebrengen, kan je tijd doen verliezen en kan uiteindelijk voor meer problemen zorgen dan dat het oplost.
Ik doe online adviesgesprekken of ‘online coaching’ precies om deze reden. Zit je met een aantal vragen rond het gedrag van je hond? Of moet je je voorbereiden op de komst van een pup zoals de dame in het begin van dit artikel? Of zitten er andere speciale gebeurtenissen aan te komen zoals de komst van een baby, een verhuis, een nieuw dier dat aan het gezin wordt toegevoegd etc. Tijdens een online coaching sessie scheiden we waar van onwaar. Ik reik je ook heel wat tips en onderbouwd advies aan die jij onmiddellijk kan toepassen. Dit kan veel problemen en kosten in de toekomst vermijden.
Kijk hier hoe een online coaching in zijn werk gaat en maak een afspraak.